Á náttborðinu yfir jólin

Ég hef átt náðuga daga við bókalestur yfir hátíðinar. Ég hef þó minnst legið í rúminu við lestur heldur komið mér upp ágætis lestrargildru hérna í sófanum í stofunni við dauft ljós, hlítt teppi yfir mér og malandi heimilisköttinn við fæturnar. Svolítið klisjukennt og minnir óneitanlega á atriði í væmnri ástarsögu.

Ég tók fyrst fyrir bók sem móðir mín lét mig hafa, eins og svo margar aðrar, enda er hún óþjótandi lestrarmeri af gamla skólanum. Bókin heitir Hvar frómur flækist, ferðasögur eftir Einar Kárason. Þarna eru fjórar ferðasögur sem eru einskonar endurminningar höfundarins frá fyrri tíð. Þetta er skemmtileg lesning og gamansöm og stíll Einars leynir sér ekki. Fyrsta sagan, sem mér þótti hvað áhugaverðust, segir frá því er hann og Einar Már rithöfundur fara til Færeyja árið 1976 og vinna í fiski áður en þeir halda á frekari landvinninga á meginlandinu. Þetta er á krepputímum er margir leggja leið sína erlendis af þeim sökum. Þarna eru þeir félagarnir rétt komnir yfir tvítugt og eiga sér þann draum að verða skáld. Hlægileg tilvitnun í sögunni gæti eins átt við í dag.

Hinn, sá sem leit út eins og Dirch Passer, eða jafnvel Obelix, Steinríkur, keypti danska herratímaritið "Ugens Rapport" - og það varð honum stanslaus uppspretta brandara á kostnað Íslendinga. Alltaf sami brandarinn reyndar,og snerist um verðið á nefndu tímariti. Kaupverðið var semsé prentað á forsíðu hvers tölublaðs í nokkrum norrænum gjaldmiðlum: það kostaði tólf krónur í Danmörku, fjórtán krónur í Svíþjóð og fimmtán krónnur í Noregi, en íslenska verðið var svimandi upphæð og fór hækkandi: þetta var á tímum óðaverðbólgunar. Hann kom skakkur af hlátri í vinnuna einn morguninn, með færeyjabjórinn glamrandi í anórakvasanum og veifaði nýkeyptu Rapport; Danmark: 12 kr. Island 3700 kr! (Hvar frómur flækist, bls. 9)

Næsta lesning var Sólskinshestur eftir Steinunni Sigurðardóttir. Þetta er skáldsaga sem gerist í Reykjavík og segir frá þroska stelpu í höfuðborginni og því sem æskan hefur skilið eftir í huga og hjarta hennar, ástir, sorgir og dimmar hliðar lífsins. Ég mæli eindregið með þessari bók en hún hefur líka skemmtilega sögulega tilvitun við þann tíma sem hún á að gerast á.

Þegar ég var lítil var enn til í Reykjavík FULL KONA Í SKÚR og mikið af börnum með hor sem gerðu at í henni. Konan gat áreiðanlega átt heima í hvaða hverfi sem var, bara að það væri skúr, braggi, bakhús eða nógu mikið hreysi. Ein full konan var sögð heita Virginía og eiga heima í skúr rétt hjá Sjómannaskóla. Krakkar úr Austurbæjarskólanum fóru þangað í skoðunarferð undir stjórn Lísu. Þau fundu nokkara skúra en enga konu í þeim
Einar konur og ekki endilega fullar gátu líka átt heima í stöku hreysi á víðavangi, kringum Fossvogsblett til dæmis, og höfðu stundum hænur. Sumar af þeim konum voru ekki bara með hænur heldur líka skáld og þá var það mest skáldið sem var fullt. (Sólskinshestur, bls. 15)

Ég þykist vita að skáldið hafi verið Steinn Steinarr.

Næst tók ég fyrir bækurnar Óvinafagnað og Ofsi eftir Einar Kárason sem eru sögulegar skáldsögur úr Sturlungasögu. Þessi eru magnaða saga sem sett er í skáldlegan búning og rekur erjur á Sturlungaöld í léttum og lavarlegum tón í bland svo ljóslifandi að maður dettur alveg inn í söguna. Ég gat með engu móti staðið upp úr gildrunni og sinnt húsverkum konu minni til mikils ama. Mér kilst reyndar að þriðja bókin sé í smíðum hjá höfundinum um þetta efni enda er sagan bara hálfnuð eftir þessar tvær. Mæli mjög svo með þessum skruddum fyrir þá sem vilja upplifa Sturlungasögu í stíl Einars sem er í senn forn og nútímalegur.

Að lokum las ég Gott á pakkið, ævisögu Dags Sigurðarsonar eftir Níels Rúnar Gíslason. Þess bók las ég í einum rykk í skjóli nætur og fram undir morgunn til að halda heimilsifriðinn en líka vegna þess að þessi ævisaga er hreint út sagt frábær. Vel skrifuð en einna helst vegna þess að Dagur var mjög áhugaverður maður þótt hann hafi haft sinn djöful að draga. Skáld og listmálari sem var alltaf á skjön við normið og menntasnobb þó svo hann hafi verið fæddur inn í heldri stétt Thoroddsenættarinar en samt svo mikið bóhem, nema þegar það hentaði ekki. Hér eru nokkrar óborganlegar glefsur úr bókinni.

Þegar Dagur kom út úr Karnabæ vildi svo til að pabbi hans keyrði framhjá á fína og dýra Sjervólettinum sínum. Hann bibaði, rúllaði niður rúðunni og spurði hvort hann vildi ekki far? Dagur játti því. Svo Siggi pabbi skutlaði stráknum niður á Mokka til vina hans, sem þá voru allir miklir kommar. Og þegar Dagur stígur út úr bílnum sér hann að allir félagarnir standa þarna rétt hjá og horfa á. En Dagur er ekki ánægður með þetta, og hann þurfti að vera snöggur, svo hann meig utan í bíl pabba síns. (Gott á pakkið, bls. 90)

Öðrum manni sem spurði hvort honum fyndist eitthvað gaman að drekka lengur svaraði hann neitandi, það væri ekki gott lengur að vera fullur, það er bara svo helvíti ömurlegt að vera edrú. (Gott á pakkið, bls. 174)

Til hans sást á bar, þar sem hann hafði búið til einskonar tæki úr gula treflinum sínum, hafði bundið annan endann um hægri úlnliðinn og hélt sömuleiðis á bjórglasi í þeirri hendi, vafið svo treflinum um hálsinn. Svo togaði hann í trefilinn vinstra megin en þá lyftist sú hægri. Þannig gat hann drukkið þrátt fyrir ofurmannlegan handskjálfta. Eftir bjórinn hætti hann að skjálfa og breyttist í Kónginn. Vafði sólskini um hálsinn, fékk sér tvær sígarettur í nesti og var þar með horfinn. (Gott á pakkið, bls. 201)

Á heildina litið voru þetta allt mjög góðar bækur sem ég valdi mér til lestar þessi jólin en lestargildran er komin til að vera.

Bestu kveðjur,
Þorri.