Ólafur Sveinsson 75 ára

Máttur veraldarvefsins er magnaður. Ég var að grúska á vefnum og fann þessa afmælisgrein sem Pálmi Eyjólfsson skrifaði í Morgunblaðið í tilefni 75 ára afmæli afa míns fyrir rúmum 25 árum síðan. En Pálmi þessi var einmitt faðir Ingibjargar Pálmadóttur fyrrum heilbrigðisráðherra og Ísólfs Gylfa Pálmasonar fyrrum þingmanns. Þar sem senn líður að kosningum og prófkjör eru í fullum gangi er rétt að gefa gaum skemmtilegri lýsingu Pálma er afi var í framboði til sveitarstjórnar Vestur-Eyjafjallahrepps. Einhver ártöl eru brengluð á vefnum en þeir sem geta gefið þau rétt mega gjarnan senda línu í athugasemdir.

Ólafur Sveinsson, bóndi í Stóru-Mörk, er 75 ára í dag. Hann er fæddur að Dalskoti í Vestur-Eyjafjallahreppi, 30. október 1908. Foreldrar hans voru Guðleif Guðmundsdóttir og Sveinn Sveinsson, sem var góður búhöldur. Hann andaðist árið 1930 en Guðleif náðiað verða níræð. Árið 1910 fluttu þau hjónin með börnin sín, sem urðu tíu talsins, frá Dalskoti að Stóru-Mörk, ein-um af vestustu bæjunum í Vestur-Eyjafjallahreppi. Stóru-Merkurbæirnir þrír standa hátt og horfa reisuiegir vel við sól. Gestrisni er mikil í Merkurhverfinu og margur velferðarsopinn var þar drukkinn þegar fjallamenn fóru og komu af afrétti og ferðamenn fóru enn á hestum inn í Þórsmörk. Það var skemmtilegt að koma og dvelja í Stóru-Mörk og blanda geði við hinn glaðlynda systkinahóp, sem dvaldi í foreldrahúsum fyrir stríð. Hinir hversdagslegustu atburðir urðu yrkisefni, kryddaðir hnittnum„húmor". Helgi Sæmundsson, rithöfundur og skáld, kom síðar sem ungur drengur inn í þennan selskap og sómdi sér þar vel. Áhyggjur og armæða áttu þar ekki heima, enda hafði þá enginn heyrt nefnda verðbólgu né vísitölubætur og menn voru varla komnir svo langt í menningunni að kunna almennilega að berja sér, eða að minnsta kosti gerðu það ekki. Heimilið hennar Guðleifar í Stóru-Mörk var traust og gott. Þar var mikið unnið, mikil ráðdeild og hagsýni, staðið vel í skilum við alla og hvers manns bón leyst með vinsemd og gleði. Guðleifu húsfreyju í Stóru-Mörk gleymir enginn, sem henni kynntist. Hún var leitandi í andanum, vel skyggn á hinar broslegu hliðar tilverunnar. Las húslestrana með reisn og innlifun, og beitti þá röddinni, eins og áður var siður, — með söngltónum. En sá rómur fylgdi góðum Guðsorðalestri á árum áður ásamt því að draga seiminn. Annan lestur las hún hátt með hressilegum brag og hummaði á þar sem feitt var ástykkinu. Hló björtum og hvellum hlátri þegar gamanmál komu við sögu og þá kom hýruglampi í augun á húsfreyjunni í Mörk, svo vel las hún eftir efninu, að líkast var að hún hefði lært framsögn. Guðleif andaðist fyrir fimmtán árum og hélt andlegri reisn til endadægurs.Ólafur Sveinsson ólst upp á góðu heimili og ber þess merki. Hann varð snemma sterkur og stæltur. Íslenska glíman varð uppáhaldsíþróttin, sniðglíma álofti uppáhaldsbragðið og sigursælt. Máttu menn biðja fyrir baki sínu og rassi þegar Ólafur var búinn að koma á þá því bragði. Þrisvar sótti hann verðlaun fyrirfegurðarglímu út að Þjórsártúni og einu sinni Skarphéðinsskjöldinn og í það sinnið kom glímukóngurinn einnig með verðlaun fyrir fegurstu glímuna. Ólafur hefur aldrei verið orðaður viðbolabrögð. Ungur fór Ólafur Sveinsson til sjóróðra til Sandgerðis og Vestmannaeyja og þóttu rúm hans velskipuð, hvort heldur beitt var bjóð eða greitt úr netum. Fékk góð„pláss", Þeir voru mannþekkjarar vélbátaformennirnir í Vest-mannaeyjum. Ólafur er ágætur smiður, byggðimeðal annars tvær vörugeymslur fyrir Kaupfélag Rangæinga. Léði mörgum hagar hendur af hjálpsemi og aldrei hefur hann fengið orð fyrir að vilja skara eld að sinni köku, eða lofa upp í ermina á sér. Sveitungar hans og samflokksmenn fóru fljótt að kjósa hann til hinna ýmsu trúnaðarstarfa. Ískólanefnd Skógaskóla var hannf rá stofnun til skamms tíma. Lengi í skólanefnd barnaskólans. Í stjórn Kaupfélags Rangæinga og formaður stjórnar í fjögur ár. Lengi í sveitarstjórn Vestur-Eyjafjallahrepps. Fyrst kosinn íhana񎦎, það var í fyrsta sinn sem fólki var ekið á bílum til aðsækja kjörstað í Vestur-Eyja-fjallahreppi. Niðurgrafinn vegurinn austur að Heimalandi lá með görðum frá Seljalandi. Stuðningsmenn Ólafs í Mörk óku hratt með atvkæðin aftan á vörubílspalli og flautuðu á þá, sem illavoru ríðandi. Þetta var á þeim árum þegar svo margir höfðu logandi áhuga á pólitíkinni. Í sýslunefnd var Ólafur kosinn𘸺 og hefur verið formaður fjárhagsnefndar lengi og hefur sinnt því starfi af sanngirni og velvilja. Hann hefur líka lengi verið markavörður í Rangárhéraði og rækt það nákvæmnisverk vel og vandvirknislega. Slysavarnamál eru honum hugstæð. Hjónin í Stóru-Mörk hafa um áratugi sýnt kirkjunni sinni í Stóra-Dal mikla ræktarsemi og sungið þar Guði tildýrðar. Ólafur starfaði lengi og vel í Ungmennafélaginu Trausta og er þar nú heiðursfélagi. Eiginkona Ólafs Sveinssonar er Guðrún skáldkona Auðunsdóttirfrá Dalsseli. Á heimili foreldra hennar, Guðlaugar Helgu Hafliða-dóttur og Auðuns kaupmanns Ingvarssonar, ríkti menningarbragur. Músík var þar í hávegum höfð. Í Dalsseli voru til margskonar hljóðfæri. Annars staðar í Eyjafjallasveit mun eigi hafa verið til píanó. Systir Guðrúnar, Ingigerður, spilaði á harmonikku á dansleikjum svo og Leifur og Valdimar vítt og breitt um Suðurlandsundirlendið. Auðunn kaupmaður var hagyrðingur góður og var brautryðjandi í bílaútgerð í Rangárvallasýslu. Guðrún skáldkona í Mörk er mikil heiðurskona sem hugsar fallega til samferðamanna sinna. Háttprúð og hlý og ber það fas,sem virðingu vekur. Í ljóðum hennar ilmar jörð heimabyggðarinnar og „lind og lækur hlær". Hún málar mannlífið björtum litum, óháð klukku og kvöðum hversdagsins. Stóru-Markarhjónin eiga eina dóttur efnilega, Áslaugu að nafni, sem gift er Ólafi Auðunssyni frá Yzta-Skála, hann er húsasmíðameistari og verktaki í Reykjavík. Alla búskapartíð Ólafs og Guðrúnar hefur Eymundur Sveinsson búið með þeim hjónum, einstakur drengskaparmaður. Mikill dýravinur og nærfærinn við búsmalann. Hlýjar óskir streyma að Stóru-Mörk í dag, svo margir hafa gildar ástæður til að þakka þessum gæfuríku hjónum fyrir gamalt og gott. Vissulega eru gamlir og nýir sýslunefndarmenn í hópi þeirra sem koma vilja kveðjum og árnaðaróskum austur yfir Fljótið.
[Morgunblaðið 30. október 1983 bls. 36-37, Pálmi Eyjólfsson.]

Kveðja,

Þorri.